Bestuurlijke samenvatting

Sturen op Effecten
De begroting 2023 is zoveel mogelijk conform de methodiek van Sturen op Effecten ingericht. Met deze begroting is de methodiek stapsgewijs steeds verder vervlochten in de planning- en control cyclus. Hiermee hebben we een belangrijke stap gezet in de richting van een cyclus waarin we meer gericht sturen op de langdurige effecten die in de samenleving zichtbaar zijn. Zo is zichtbaar welke resultaten (1 jaar) en doelen (2-3 jaar) aan het realiseren van deze langdurige maatschappelijke effecten (>3 jaar) bijdragen.

In begroting 2023 is een eerste exercitie gedaan om op alle niveaus, t.w. effecten, doelen en resultaten, indicatoren te benoemen. Dit om gedurende het verslagjaar de realisatie te kunnen meten en hierop eventueel bij te sturen. De meerwaarde van deze werkwijze zit vooral in de concrete samenhang tussen effect, doel en resultaat en de directe koppeling aan beleidsindicatoren. Daarbij is het zo dat niet alle beleidsterreinen makkelijk in beleidsindicatoren te vangen zijn. Zo zijn de doelen in het sociaal domein bijvoorbeeld veelomvattend en grotendeels afhankelijk van keuzes die mensen zelf maken. De gemeente heeft een rol in het stimuleren en faciliteren van gedrag en richt zich dus vooral op het scheppen van voorwaarden en het bieden van ondersteuning. Ook voor deze beleidsterreinen zullen wij ons de komende jaren blijven inspannen om meten en monitoren mogelijk te maken. Maar dan nog zal het zo zijn, dat niet alles meetbaar te maken is of dat de kosten daarvan te hoog zijn.

Status
In de begroting 2023 is de beoogde verwerking van de methodiek van Sturen op effecten nog niet optimaal ingezet. Zo kunnen resultaten, doelen en effecten op onderdelen nog beter en scherper geformuleerd worden. En zo zijn ook nog niet alle resultaten, doelen en effecten van (meet-) indicatoren voorzien. Ook is nog niet altijd de relatie tussen visie, ambities, effecten, doelen en resultaten bij alle thema’s even goed zichtbaar.

Ondanks dat er flinke stappen zijn gezet (wat ook is terug te lezen in de paragraaf Bedrijfsvoering van de begroting 2023), zijn er nog belangrijke vervolgstappen te zetten. Zoals al eerder aangegeven zien we dit als een groeiproces waarin de ingezette koers stapsgewijs doorlopen wordt.

Effecten
Bij het werken met de begroting 2023 is gebleken dat we met de benoemde effecten onvoldoende focus hadden aangebracht in onze sturing. Met de strategische visie in het achterhoofd zijn de in de begroting 2023 opgenomen effecten dan ook nog een keer tegen het licht gehouden. In dit proces hebben we deze effecten (36) kunnen reduceren tot 9 effecten. Zo bleken veel effecten op gelijke wijze aan dezelfde waarde uit de strategische visie bij te dragen en zijn deze gecombineerd.
Dit betekent dat er in de nieuwe planning & control cyclus wordt gewerkt met 9 effecten waaraan de doelen en resultaten zijn opgehangen. Deze 9 effecten zijn met het vaststellen van kadernota 2024 vastgeklikt en dienen als uitgangspunt voor ons beleid.

Om de jaren 2023 en verder onderling vergelijkbaar te maken is een vertaaltabel gemaakt waaruit blijkt welke effecten uit de begroting 2023 aan één van de negen nieuwe effecten (begroting 2024) bijdragen. Deze is opgenomen in de bijlage.
Vanuit deze vertaalslag en het gegeven dat alle effectindicatoren kwalitatief nog niet het juiste niveau kennen, is ervoor gekozen om in de onderliggende jaarrekening nog niet op effectniveau te rapporteren. Het feit dat effecten een resultante zijn van onder andere ons werk op de langere termijn, heeft ons gesterkt in deze keuze. In de loop van planning & controlcyclus 2024 worden de effectindicatoren opnieuw tegen het licht gehouden; hierover zal in de jaarrekening 2024 voor het eerst worden gerapporteerd.

Tussenrapportage
In de Tussenrapportage 2023 is voor het eerst gerapporteerd over de resultaten zoals deze in de begroting 2023 zijn opgenomen. In de paragraaf Bedrijfsvoering in dezelfde begroting is beschreven dat we onze gemeentelijke organisatie aansturen volgens de PDCA cyclus. Dit betekent dat bij het doorlopen van deze cyclus in de Act (zie begroting 2023, pagina 113) bijsturing kan plaatsvinden. Deze bijsturing kan onder meer bestaan uit verbeterpunten voor de nieuwe planfase of tussentijdse bijstelling van beleid en daarmee ook resultaten. Indien bijstelling van resultaten in de tussenrapportage heeft plaatsgevonden, wordt daarop in de onderliggende jaarrekening gerapporteerd.

Toelichting status
De status van elk doel en resultaat wordt aangegeven met een vlaggetje in de volgende kleuren.

De kleuren van de vlaggetjes van de doelen zijn niet enkel afhankelijk van de genoemde resultaten eronder. De resultaten betreffen specifieke onderwerpen voor het jaar 2023, terwijl er voor het behalen van het doel ook andere taken verricht worden. Daarom kan het voorkomen dat een doel op koers ligt, terwijl het resultaat bijsturing nodig heeft of zelfs niet gehaald wordt. Daarnaast kan het voorkomen dat een resultaat niet of deels is gehaald in 2023. Als dit resultaat nog verder loopt in de jaren 2024 en verder is dit aangegeven met een geel vlaggetje, omdat het resultaat bijgestuurd wordt.